บ้าน ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ กรุงเทพฯ

ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช เป็นนักการเมือง ผู้บริหาร และนักเขียนที่สร้างผลงานสำคัญๆ หลายชิ้น เช่น มอม สี่แผ่นดิน กาเหว่าที่บางเพลง และไผ่แดง ท่านได้รับการยกย่องจากองค์การยูเนสโกให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกใน 4 สาขา ได้แก่ การศึกษา วัฒนธรรม สังคมศาสตร์ และสื่อสารมวลชน

กว่า 50 ปี ที่บ้านเรือนไทยหลังงาม บนพื้นที่ 5 ไร่ ของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ปูชนียบุคคลท่านหนึ่งของไทย ได้ถูกสร้างขึ้นในซอยสวนพลู แม้วันนี้เจ้าของบ้านจะจากไปได้ 17 ปีแล้ว แต่บ้านหลังนี้ก็ยังคงเป็นโบราณสถานสำคัญ ที่เปิดให้ชนรุ่นหลังได้เข้าชมและสัมผัสบรรยากาศแบบดั้งเดิมใจกลางกรุงเทพฯ อีกทั้งยังได้รับการขึ้นทะเบียนกับกระทรวงวัฒนธรรม ให้เป็นบ้านของบุคคลสำคัญ

สำหรับบรรยากาศภายในบ้านเต็มไปด้วยต้นไม้น้อยใหญ่คอยให้ความร่มรื่น มีศาลาอเนกประสงค์ชื่อว่า "ศาลาไทย" ไว้สำหรับทำกิจกรรมต่าง ๆ โดยได้แรงบันดาลใจมาจาก ศาลาใหญ่หน้าพระอุโบสถของวัดบวรนิเวศราชวรวิหาร ด้านในมีตู้ใส่หัวโขน 2 ตู้ ชวนให้นึกถึงโขนธรรมศาสตร์ ที่หม่อมท่านจัดตั้งขึ้น

นอกจากนี้ยังมี ตู้พระไตรปิฏก ฝีมือ อาจารย์ถวัลย์ ดัชนี ปรมาจารย์ชั้นครูด้านศิลปะ ที่ด้านในบรรจุพระไตรปิฏกสองใบ และตู้ลายรดน้ำลงรักปิดทองอายุเกือบ 200 ปี รวมทั้งมีรูปเคารพของเจ้าแม่กวนอิมและเทพเจ้ากวนอู ที่ระลึกจากอดีตผู้นำที่ยิ่งใหญ่ของจีน เติ้งเสี่ยวผิง อีกด้วย

 ส่วนเขมร เป็นอีกมุมสำคัญที่ถูกจัดแต่งไว้อย่างงดงาม เชื่อมกับใต้ถุนบ้านชั้นล่างของเรือนไทย ที่ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ มักจะใช้เวลาส่วนใหญ่ในบริเวณนี้ เฟอร์นิเจอร์ต่าง ๆ ถูกจัดวางอย่างเป็นระเบียบ แม้จะดูออกว่าเป็นเครื่องเรือนในสมัยโบราณ แต่ทุกชิ้นก็ถูกรักษาไว้อย่างดี ราวกับว่าบ้านหลังนี้ยังคงมีชีวิต ของสะสมทุกชิ้นที่ล้วนแต่มีที่มาที่ไป ถูกวางไว้รอบบริเวณอย่างดี

หมู่เรือนชั้นบน มีเรือนไม้สัก 5 หลัง ประดับด้วยฝีพาย เพื่อระลึกถึงพระองค์เจ้าคำรบ พระบิดาของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ เอาไว้เหนือประตูเรือนต่าง ๆ ในรั้วแมกไม้ สะท้อนภาพเก่า ๆ จากความทรงจำของเจ้าของบ้าน โดยเรือนต่าง ๆ แบ่งออกเป็น เรือนนอน หอพระ ห้องหนังสือ หอนก และเรือนใหญ่ที่เก็บของสะสมต่าง ๆ

แม้ว่าสถานที่แห่งนี้จะไม่มีผู้อยู่อาศัย เหลือทิ้งไว้เพียงแค่ความทรงจำ ให้ระลึกถึงคุณงามความดีของเจ้าของบ้านเท่านั้น แต่ท่ามกลางความทรงจำที่แฝงความเป็นไทยเอาไว้อย่างเต็มร้อย บ้านหลังนี้กลับกลายเป็นพิพิธภัณฑ์ที่ทรงคุณค่าท่ามกลางตึกสูงระฟ้าใจกลางเมือง เป็นเครื่องยืนยันได้ว่าการจากไปของท่านยังก่อให้เกิดประโยชน์มากมายแก่คนรุ่นหลัง ไม่ว่าท่านจะมองเห็นภาพดี ๆ เหล่านั้นหรือไม่ก็ตาม

อย่างไรก็ตาม บ้าน ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ยังเปิดเพื่อให้หน่วยงานทั้งภาครัฐ เอกชน รวมไปถึงผู้ที่สนใจที่จะใช้พื้นที่ของบ้านนี้จัดงาน พิธีการ หรืองานมงคลต่าง ๆ นอกเหนือไปจากที่ทางบ้านได้เปิดให้ประชาชนทั่วไปได้เข้าเยี่ยมชม (ค่าเข้าชมต้องเสียคนละ 50 บาท) 

สถานที่ตั้ง เลขที่ 19 ซอยพระพินิจ (สาทรซอย 3) ถนนสาทรใต้ เขตสาทร กรุงเทพมหานคร 10120