ตลาดต้นลำไย

ตลาดวโรรส และ ตลาดต้นลำไย ตลาดทั้งสองแห่งนี้ เป็นตลาดธุรกิจที่คับคั่งของจังหวัดเชียงใหม่ อยู่บริเวณในกลางอำเภอเมืองของจังหวัดเชียงใหม่ มีของฝากให้เลือกซื้อมากมาย ก่อนกลับบ้าน ส่วนมากก็จะเป็นของแห้ง หรืออาหารที่เก็บเอาไว้ได้นาน ขายอยู่บริเวณกลางตลาดวโรรส ของฝากที่นิยมกันก็ได้แก่ แคบหมู น้ำพริก แหนม ไส้อั่ว ตลาดวโรรส และ ตลาดต้นลำไย ทั้งสองตลาดจะอยู่ใกล้ๆกัน อยู่สองฝากของถนน

ตลาดต้นลำไยต้งอยู่ริมฝั่งตะวันตกของแม่น้ำปิงตรงกันข้ามกับวัดเกตการามที่อยู่บนฝั่งตะวันออก พื้นที่ตลาดต้นลำไยเป็นที่ราบลุ่ม มีอาณาบริเวณติดกับช่วงเมรุซึ่งเป็นสุสานอัฐิเจดีย์ของตระกูลเจ้านายผู้สืบเชื้อสายเจ้าหลวงเมืองเชียงใหม่ ซึ่งมีเนื้อที่จรดน้ำแม่ข่า ติดกำแพงชั้นนอกบ้านช้างม่อย เดิมพื้นที่ตลาดต้นลำไย เป็นที่ราบลุ่มริมแม่น้ำปิง ต่อมาชาวบ้านได้นำต้นลำไยมาปลูกจึงมีลักษณะเป็นสวน

ลำไย เป็นที่เลี้ยงช้างของเจ้าหลวงและมีท่าน้ำที่ควาญช้างมักจะนำช้างลงอาบน้ำทางด้านเหนือของสวนลำไย เป็นสถานที่สงบเงียบติดสุสานเจ้าหลวง และมีวัดเณรจิ๋วที่รกร้างอยู่ทางด้านใต้เมื่อกว่า ๑๐๐ ปีก่อนในสมัยนั้น ความเจริญทางด้านธุรกิจการค้าของเชียงใหม่อยู่รอบปริมณฑล แหล่งเศรษฐกิจการค้าส่งมี ศูนย์กลางอยู่ที่บ้าน"หล่ายหน้า" บริเวณวัดเกตการาม ซึ่งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำปิงทางด้านตะวันออก มีเรือหางแมงป่องรับสินค้าจากกรุงเทพ-เชียงใหม่ จอดเรียงรายกันอย่างคับคั่ง ขนถ่ายสินค้าที่ท่าน้ำหลังบ้านของร้าค้าริมน้ำ มีท่าช้างของห้างบอร์เนียวอังกฤษ ซึ่งเปรียบเสมือนประตูเศรษฐกิจของนครเชียงใหม่ มีบ้านนายอากรจีนเต็งตั้งอยู่บริเวณวัดเกตน้อย มีโรงเรียนจีนฮั่วเอง โรงเรียนสตรีอเมริกัน คริสตจักรมิชชันนารีและวัดชาวซิกข์ตั้งเรียงรายแออัดอยู่ มีคนหลากหลายเชื้อชาติทั้งชาวไทย ชาวจีน ชาวอเมริกัน ชาวอังกฤก และชาวอินเดีย เป็นต้นด้านเหนือ ตั้งแต่บ้านวังสิงห์คำลงมาทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำปิง เป็นบ้านของกลุ่มพ่อเลี้ยงหลายตระกูล ที่ตั้งโรงเลื่อยไม้ในบริเวณบ้าน อาทิ ตระกูลศรีมงคล พิมพ์สมบัติ สุขเกษม ชมะนนท์ สุกัณศีล ชัยนิลพันธ์ เป็นต้น มีโรงเรียนชายวังสิงห์คำ จวนข้าหลวงเทศาภิบาล คุ้มเจ้าดารารัศมี (คุ้มเจดีย์งาม) โรงพยาบาลอเมริกันมิชชัน คุ้มเจ้า

แก้วนวรัฐ ผู้คนส่วนใหญ่เป็นชาวเชียงใหม่ ชาวไทยใหญ่และชาวอเมริกัน ตระกูลที่มีฐานะดี ชาวบ้านเรียกหัวหน้าครอบครัวว่า พ่อเลี้ยง เช่น พ่อเลี้ยงเมืองใจ ชัยนิลพันธ์ ส่วนชาวจีนที่มีฐานะดีย่านวัดเกตการาม ชาวบ้านมักจะเรียกนำหน้าว่า จีน เช่น นายอากรจีนเต็ง เป็นต้น ด้านใต้ของตลาดต้นลำไย เป็นที่ตั้งหน่วยราชการสำคัญของไทยและต่างประเทศ เริ่มตั้งแต่มีที่ทำการข้าหลวงใหญ่ กรมไปรษณีย์โทรเลข ที่ว่าการอำเภอ ศาลระหว่างประเทศ กงสุลอังกฤษ กงสุลฝรั่งเศส สถาบันการศึกษาคาทอลิก ชุมชนจีนฮ่อ และชุมชนมุสลิม

ลักษณะความสำคัญ/จุดเด่น ตลาดต้นลำไย (Ton Lum Yai Market)

เป็นตลาดที่มีความหลากหลาย ขายสินค้าประเภทต่างๆมากมายตั้งแต่ข้าวของเครื่อใช้ไปจนถึงอาหารการกินต่างๆ